ตั้งอยู่บนถนนอภิบาลบัญชา ใกล้กับศาลหลักเมืองนครพนม เดิมเป็นอาคารศาลากลางจังหวัดนครพนม เป็นเวลาราว 60 ปี สร้างขึ้นในปี พ.ศ.2458 ในสมัยพระวิจิตร คุณสาร(ต่อมาเป็นพระยาพนมนครานุรักษ์) ผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนมคนแรก และตรงกับรัชสมัยรัชการที่ 5 เป้นอาคาร 3 ชั้น เป็นลักษณะสถาปัตยกรรม ผสมระหว่างสถาปัตยกรรมไทยและฝรั่งเศส(โคโลเนียล) สร้างด้วยอิฐฉาบปูน พื้นและบันไดเป็นไม้ อาคารเดิมเป็นสีเหลือง เมื่อมีการปรับปรุงครั้งแรกในปีพ.ศ. 2534 ได้เป็นเปลี่ยนเป็นสีขาวทั้งหลัง ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2536 กรมศิลปากรได้ดำเนินการปรับปรุงซ่อมแซมเพื่อให้เป็นอาคารหอสมุดแห่งชาติฯ และในปีพ.ศ. 2540 ได้เปลีย่นสีอาคารเป้นสีเหลืองตามแบบอาคารเดิมจนถึงปัจจุบัน อาคารหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถนครพนม ได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมาธิการอนุรักษ์ ศิลปสถาปัตยกรรมให้เป็นอาคารอนุรักษ์ดีเด่นประจำปีพ.ศ. 2540